Filters en filtertechnieken

{flike}

Bron: Maandblad van De Natuur in Huis, Zwijndrecht

Van de filter wordt soms gezegd dat dit het hart is van de aquariuminstallatie. Geen enkele aquariaan zal dit ontkennen. Zoals ook bij de mens, als het hart niet goed werkt kunnen er zich problemen voordoen. Zo zal een slecht werkende filter het biologisch evenwicht van het water uit balans laten gaan. Dit kan voor problemen zorgen op gebied van de waterkwaliteit met als gevolg van een verzwakte weerstand van de vissen en planten en waardoor er ook ziektes ontstaan. De enige die daarvan profiteren zijn de algen die zich dan explosief ontwikkelen zoals de blauwe alg bijvoorbeeld. U zult zich afvragen is een filter wel nodig? Eigenlijk niet omdat uw aquarium een filter op zichzelf is. Maar dan moeten we er wel voor zorgen dat we beschikken over een groot watervolume en deze rijkelijk beplant is, en er ook voor zorgen dat er zeer weinig vissen inzitten en dan ook geen al te grote. Op deze manier trachten we een biologisch evenwicht te creëren en in stand te houden. Dit is vrij moeilijk en niemand van ons zal dit volhouden, daarom is een filter eigenlijk onontbeerlijk ook omdat uw vissen zich vermenigvuldigen, uw planten vermeerderen zich en er komen afvalstoffen. We kunnen stellen dat er in een filter vier activiteiten gebeuren.

1 - Mechanische zuivering
Dit is het wegnemen op van mechanische wijze door behulp van filtermateriaal, bv. filterwatten, mousse, zweefvuil, afgestorven plantendelen en voedselresten. Dit is een zichtbare vervuiling die zo snel mogelijk uit het aquarium moeten verwijderd worden. Om te vermijden dat de afval in de mechanische filter biologisch afgebroken wordt en het water alsnog belast, moet het filter regelmatig gereinigd worden. Laat ons zeggen éénmaal per week.

2 - Chemische zuivering
Hiermee bedoelen we van het plaatsen van filtermateriaal die op chemische wijze veranderingen aan het water veroorzaken, iets toevoegen of verwijderen uit het water. Actieve houtskool: om kleurstoffen en/of medicatie uit het water te halen. Harsen: die op basis van ionenuitwisseling belastende stoffen (bijv. nitraat) aan zich binden en bruikbare stoffen vrijgeven en kunnen ook water ontharden. Meestal worden zij geladen met bv. zout om gebruiksklaar te zijn. Turf: geeft looistoffen af waardoor het water lichtbruin tot bruin begint te kleuren, beïnvloed ook de PH door het aanzuren van het water en in geringe mate ook het ontharden van het aquariumwater. Al deze producten moeten regelmatig vervangen of geregenereerd worden, anders verminderd de werking.

3 - Zuurstof toevoegen
Het teveel aan gassen (bv. kooldioxide) kan men verdrijven met een goede waterbeweging te bewerkstelligen. Zuurstof kan ook langs chemische weg toegevoegd worden.( zuurstof depot)

4 - Biologische zuivering
Dit is door middel van bacteriën, het omzetten van afvalstoffen naar een minder schadelijke stof voor vissen, sommige van deze stoffen kunnen opgenomen worden door planten of als gasvormige toestand uit het water worden verdreven. Het eerste proces wordt de stikstofkringloop of nitrificatie genoemd. Dit is het omzetten van afvalstoffen naar nitraten die de planten in beperkte mate als voedingsbron gebruiken. Het gebeurd door aerobe bacteriën, dit zijn bacteriën die in een zuurstofrijke omgeving leven. Het tweede proces wordt denitrificatie genoemd en daarbij worden de nitraten door anaerobe bacteriën omgezet naar een gasvorm die ontsnapt in de lucht. Deze soort van bacteriën leven in een zuurstofarme omgeving en het omzetten gebeurd heel langzaam, water dat door anaerobe bacteriën wordt omgezet is dood water, het uiteindelijk water moet vermengd worden met zuurstofrijk water. Om een beter evenwicht te hebben in de werking van filters, moet men er op letten bij het plaatsen, het onderhoud of het zelf bouwen van een filter dat je meer moet weten over de processen in het aquariumwater. Op deze aarde en in de natuur is er altijd een streven naar evenwicht. In ons aquariumwater gebeurd dit constant, er zijn dan ook verschillende in opgelost. Nu kunnen we uitleggen hoe dit in de praktijk in zijn werk gaat. Er moet gezegd worden dat er verschillende types van filters zijn met allemaal hun voor en tegens.

A - De bodemfilter
Eén groep zegt dat het water door de bodem moet gezogen worden om een goede bacteriële werking te hebben en een andere groep zegt dat net het omgekeerde moet gebeuren om zo het dichtslibben van de bodem te voorkomen. In elk geval zal de watersnelheid laag gehouden moeten worden omdat anders de voeding van de planten zou wegspoelen. Een tweede probleem dat zich voordoet is dat de gehele bodem niet kan gebruikt worden aangezien water steeds de gemakkelijkste weg zoekt, daardoor zal er op bepaalde plaatsen weinig of geen doorstroming zijn.

B - Buitenfilters
Gesloten potfilters zijn bij het grote publiek gekend met of zonder ingebouwde verwarming.

Heeft een klein volume aan filtermateriaal ten opzichte van de aquariuminhoud. Zuurstof toevoeging aan het filter is niet mogelijk. Belangrijk is ook de opvoerhoogte, als we het water omhoog moeten stuwen verliezen ze debiet, daar moet rekening mee gehouden worden bij het aanschaffen van een potfilter. Het is ook aangeraden om een voorfilter te gebruiken, dit kan door een tweede potfilter te gebruiken maar zonder motor. Het nadeel van deze filters is dat het reinigen te omslachtig is en daarom ook vaak uitgesteld. Hangfilters worden aan de zijkant of achterkant van het aquarium gehangen. Ook hier kan men een verwarming inbouwen. Ze hebben geen probleem met de opvoerhoogte omdat ze op het niveau van de waterspiegel hangen, zij zijn een open constructie zodat zuurstof erbij kan, zuurstof toevoegen is mogelijk. Het belang van toevoegen van zuurstof, ook bij gesloten filters heeft men bij filterfabrikanten proberen op te lossen door een combinatie van droog - nat systeem. Het nadeel van hangfilters is de te kleine capaciteit en is derhalve geschikt voor kleine aquaria en/of kweekaquaria.

C- Biologische natfilters
Deze worden meestal zelf gebouwd naar eigen behoefte. We hebben twee soorten nitrificatie en denitrificatiefilter of een combinatie van de twee. Bij de eerste de nitrificatiefilter moeten we zorgen voor een snelle water doorstroming en een goede zuurstof toevoer. Het voordeel van deze filter is een groot volume aan filtermateriaal, men kan gemakkelijk zuurstof toevoegen. Een goede voorfilter ( in een voor- compartiment) zorgt voor weinig onderhoud. Alles is goed bereikbaar. Dit type van filter is beter geschikt voor een lage PH te verkrijgen zoals een Amazoneaquarium. De denitrificatiefilter verlangd een trage doorvoer van water en men moet er ook voor zorgen dat er geen zuurstof kan worden toegevoegd. Deze filter wordt na de nitrificatiefilter geplaatst. Dit zuurstofloze water moet omgeleid worden naar de nitrificatiefilter om verrijkt te worden met zuurstof. Dit type van filter wordt weinig gebruikt door liefhebbers.

D - Biologische droogfilters
Door hun constructie zijn deze filters alleen geschikt als nitrificatiefilters, ook deze worden zelf gemaakt. Alhoewel ze hier en daar ook verkrijgbaar zijn in de handel. Het filtermateriaal wordt altijd besproeit met water maar is nooit ondergedompeld waardoor het water veel zuurstof kan opnemen ook de bacteriën staan in rechtstreeks contact met de lucht. Ze hebben het grote voordeel dat er veel zuurstof bij het filtermateriaal kan komen en bevorderd de bacteriële werking, zelfs tot 10 x hoger dan bij een natfilter.

Door de grote zuurstoftoevoer bezitten ze een grotere capaciteit en door deze capaciteit is er ook een kleiner volume aan filtermateriaal nodig. Het enige nadeel dat deze filters hebben dat CO2 gemakkelijk gedeeltelijk kan verwijderd worden.

  • Er zijn twee modellen in omloop. De druppelfilters, die worden onderaan het aquarium geplaatst en hebben een verticale buisconstructie.
  • De lage droogfilter. Hebben een horizontale balkvorm en worden gebruikt boven een biologische natfilter of in de lichtkap als eindfilter.
  • Men kan de filter zo construeren dat deze een combinatie is van de twee.
  • Dit type van filter en zeker de druppelfilters zijn geschikt om een hogere PH te verkrijgen (veel zuurstof) zoals voor aquaria van de grote slenk, Tanganjika, Malawi enz.

 

E - Wervelbed-filters
Bij dit type van filter heeft men weinig plaats nodig, hij kan zelfs opgehangen worden naast het aquarium. Het principe is door water langs onderen te injecteren het zand begint te wervelen, zuurstofrijk waardoor bacteriën zich hechten aan het zand, grote reiniging. Het nadeel van deze filter is dat men steeds een voorfilter moet plaatsen en langs de andere kant is deze onderhoudsvrij. Wordt ook weinig gebruikt door liefhebbers.